FAQ – LINKup

Wat is het project LINKup?

LINKup is een druggebruikersruimte en zal op termijn ook noodopvang aanbieden.

In sommige straten en parken in de buurt wordt vandaag drugs gebruikt in de openbare ruimte. Dat zorgt voor overlast, onveilige situaties en onrust bij buurtbewoners.

Met LinkUp bieden we een oplossing: een gecontroleerde plek waar mensen die drugs gebruiken dit kunnen doen onder begeleiding van ervaren hulpverleners. Zo willen we het gebruik op straat verminderen en de buurt aangenamer en veiliger maken voor iedereen. Dit onder begeleiding van een team bestaande uit artsen, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers en opvoeders.

In de gebruikersruimte kunnen mensen terecht voor:

• een veilige en hygiënische plek om te gebruiken;
• medische hulp indien nodig;
• sociaal contact en begeleiding richting verdere zorg.

In een volgende fase komt er ook een noodopvangruimte. Daar kunnen mensen tijdelijk (maximum 48 uur) tot rust komen. Tijdens dat verblijf wordt samen met hen bekeken welke verdere hulp of begeleiding mogelijk is. Wanneer deze tweede fase precies start, wordt later beslist.

Waarom in Molenbeek?

Het is logisch en nuttig om een risicobeperkende gebruiksruimte te openen in de buurt van plaatsen waar problematisch druggebruik voorkomt. Cijfers tonen aan dat er in Molenbeek, en vooral in de omgeving van metro Ribaucourt, sprake is van een duidelijke concentratie van openbaar en problematisch druggebruik. We kiezen er dus bewust voor om aanwezig te zijn op de plekken waar de noden het hoogst zijn.

Mensen die drugs hebben aangeschaft, willen die vaak zo snel mogelijk consumeren. Dat betekent dat ze zelden bereid zijn grote afstanden af te leggen. Een gebruiksruimte werkt dus het best als die zich bevindt op korte afstand van waar het gebruik effectief plaatsvindt. Vanuit dat perspectief is deze wijk – met een hoge concentratie druggebruikers – een logische en geschikte locatie voor de tweede risicobeperkende gebruiksruimte in Brussel.

Hoe zal dit de levenskwaliteit van de omwonenden verbeteren?

De ervaring in GATE, de eerste risicobeperkende gebruiksruimte in België, toont het effect duidelijk aan: sinds de opening werd er ongeveer 24.000 keer drugs gebruikt. Dat betekent 24.000 keer minder gebruik op straat, in parken of in metrostations. Dat vermindert de zichtbaarheid van druggebruik én het onveiligheidsgevoel bij buurtbewoners.

Waarom een tweede risicobeperkende gebruiksruimte in Brussel?

De kansarmoede en ongelijkheid nemen momenteel toe in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daarnaast neemt het drugsgebruik in de openbare ruimte, vooral van crack, zichtbaar toe. Een tweede gebruiksruimte laat een betere geografische spreiding van het dienstenaanbod toe, zodat er op lokaal niveau kan worden ingespeeld op de behoeften van verschillende bevolkingsgroepen.

Bovendien zijn meerdere gemeenten vragende partij voor een gebruikersruimte, omdat de overlast door druggebruik steeds zichtbaarder aanwezig is in het straatbeeld.

Is er vooraf overleg geweest met buurtbewoners over het project?

Een project moet eerst voldoende ontwikkeld zijn om het op een concrete en zinvolle manier te kunnen voorstellen en bespreken met de buurt. Daarom hebben we in een eerste fase ingezet op het samenbrengen van alle partners om het project uit te werken.

Sinds begin 2025 zijn we al in gesprek gegaan met handelaars, gemeenteraadslede. Ook werd er reeds een buurtbewonersvergadering georganiseerd en zullen er nog volgen. Tijdens die gesprekken proberen we zoveel mogelijk gehoor te geven aan hun vragen en bezorgdheden, en geven we extra uitleg over het project en de doelstellingen.

Hoe zit het met toekomstige communicatie met de omwonenden?

We voorzien opvolging en communicatie met de buurtbewoners. Voor de opening zullen we minstens één keer samenzitten met de buurt. Daarnaast organiseren we een aparte opendeurdag waarop buurtbewoners van harte welkom zijn. Ook na de opening blijven we de dialoog verderzetten via regelmatige buurtvergaderingen. De vzw TRANSIT zal deze momenten coördineren en blijft aanspreekbaar voor vragen of opmerkingen. Daarnaast kunnen buurtbewoners altijd terecht bij de verantwoordelijke van de ruimte en bij de twee straathoekwerkers.

Wat is de openingsdatum?

In 2025.

Wat is de opvangcapaciteit?

De risicobeperkende gebruiksruimte kan gelijktijdig tot 15 personen ontvangen in de consumptieruimte. De noodopvang zal bij de opening beschikken over 16 bedden, met een uitbreiding naar 24 bedden op termijn. Er is een aparte ruimte voorzien voor vrouwen.

Kan er ter plaatse drugs worden gekocht?

Nee, dat is niet toegestaan. Gebruikers moeten hun eigen drugs meebrengen naar de risicobeperkende gebruiksruimte en deze bij aankomst verplicht tonen aan het onthaal. Ter plaatse dealen of ruilen is strikt verboden. Bovendien geldt er een nultolerantiebeleid voor dealactiviteiten in en rond de gebruiksruimte.

Moedigen we druggebruik op deze manier niet aan?

Het openen van een risicobeperkende gebruiksruimte moedigt druggebruik niet aan. De personen die deze ruimte bezoeken, beschikken reeds over middelen die ze anders elders, in onveilige omstandigheden, zouden gebruiken. De gebruiksruimte biedt hen de mogelijkheid om dit op een gecontroleerde en veilige manier te doen, onder toezicht van gezondheidsprofessionals.

Bovendien vormt de ruimte een belangrijk toegangspunt tot zorg: gebruikers kunnen er in contact komen met medische en sociale hulpverlening, waardoor de stap naar een zorgtraject – bijvoorbeeld via ziekenhuizen of ontwenningscentra – kleiner wordt. Op die manier draagt de gebruiksruimte bij aan hun re-integratie in de maatschappij.

Is er geen risico dat er rond de gebruiksruimte meer wordt gedeald?

Drugshandel is uiteraard overal verboden. In het kader van de opening van de gebruiksruimte voor risicobeperkt druggebruik heeft het parket een specifieke omzendbrief uitgevaardigd die de aandacht voor deze zone extra onderstreept: de waakzaamheid wordt er verhoogd en de politie zal rond de gebruiksruimte een zerotolerantiebeleid hanteren.

Hoe zit het met de impact op de veiligheid?

Tijdens de openingsuren zal een bewakingsagent permanent aanwezig zijn aan de ingang van de gebruiksruimte. Daarnaast zijn ook professionele straathoekwerkers actief in de wijk, met als opdracht om het contact met de buurtbewoners te onderhouden.

Sinds het begin van het project werken de betrokken partners nauw samen met de politie. De politie past een strikt nultolerantiebeleid toe voor dealactiviteiten in de omgeving van de gebruiksruimte en zal controles uitvoeren, ook door politie in burger en dus anoniem, om de veiligheid te garanderen.

Bovendien zal er een gsm-nummer beschikbaar zijn dat 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar is voor buurtbewoners die vragen of bezorgdheden willen melden.

Waarom nu een risicobeperkende gebruiksruimte openen in plaats van te wachten tot de opening van het geïntegreerde centrum voor kwetsbare druggebruikers (Havenlaan)?

De drugproblematiek in de wijk is urgent en ernstig. De overlast in de publieke ruimte, vooral door het gebruik van crack, heeft een grote impact op zowel de gebruikers zelf als de buurtbewoners. De opening van de risicobeperkende gebruiksruimte is daarom een noodzakelijk en dringend initiatief, als voorlopige maar broodnodige oplossing in afwachting van de opening van het geïntegreerde centrum aan de Havenlaan.

Elk initiatief dat schade beperkt, zorg toegankelijk maakt en de leefbaarheid van de wijk ondersteunt, is op dit moment essentieel. Op basis van de noden en de evaluaties zal worden bekeken of de ruimte ook na de opening van het geïntegreerde centrum blijft bestaan.

Hoe wordt het project gefinancierd?

Iriscare financiert het project. De gemeente Molenbeek is niet betrokken bij de financiering.

Er is een terugkerend budget van 3,8 miljoen euro per jaar voor werken en werkingskosten. Dat bedrag dekt zowel de gebruiksruimte als de noodopvang.

Klopt het dat de werken zijn begonnen hoewel er geen bouwvergunning is verleend?

Iriscare heeft van urban.brussels de toestemming gekregen om de eerste fase (ruimte van minder dan 1.000 m²) van de werken voor deze dienst van algemeen belang op te starten zonder stedenbouwkundige vergunning, voor een maximale periode van zes maanden per jaar. Dit is gebaseerd op de toepassing van artikel 2/6, 2°, a) van het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 13 november 2008 tot bepaling van de handelingen en werken die vrijgesteld zijn van stedenbouwkundige vergunning.

In oktober 2024 heeft Iriscare een aanvraag ingediend voor een milieuvergunning, evenals een aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning van beperkte duur van 3 jaar, conform artikel 3 en punt 2.3 van de bijlage bij het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 17 maart 2022 betreffende stedenbouwkundige vergunningen van beperkte duur. Vervolgens zal een verlenging van deze stedenbouwkundige vergunning voor een maximale duur van 3 jaar worden aangevraagd, overeenkomstig artikel 5 van voornoemd besluit.

Betreffende de milieuvergunning:

• Het openbaar onderzoek voor de aanvraag van de milieuvergunning van klasse 2 bij het Gewest vond plaats van 11/02/2025 tot 25/02/2025. De vergunning werd op 20 maart 2025 toegekend: Vergunning 12/IPE/1969773 – Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
• Op 24 februari 2025 heeft de gemeente Sint-Jans-Molenbeek een milieuvergunning van klasse III toegekend aan de vennootschap In Advance.

Betreffende de stedenbouwkundige vergunning:

• Het openbaar onderzoek voor de aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning bij het Gewest is gestart op 21/05/2025 en loopt tot 19/06/2025: https://openpermits.brussels/nl/_12/PFD/1961356.
• De momenteel lopende werken zijn vrijgesteld van een stedenbouwkundige vergunning op basis van artikel 2/6 van het Besluit van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 13 november 2008.

Hoe zit het met identiteitscontroles en het onthaal van minderjarigen?

Er wordt niet naar de identiteit gevraagd. De risicobeperkende gebruiksruimte werkt met pseudoniemen om te kunnen bijhouden hoe vaak iemand de voorziening gebruikt. De identiteit wordt alleen gevraagd als een opvolging in het ziekenhuis nodig is of om iemand door te verwijzen naar andere diensten.

De ruimte staat open voor gebruikers van 18 jaar en ouder. Ze moeten hun leeftijd aantonen met een document (identiteitskaart, rijbewijs, enz.). Als dit niet mogelijk is, moet een derde hun leeftijd schriftelijk of mondeling bevestigen. Minderjarigen die aankloppen bij de ruimte worden door de medewerkers naar een geschikte dienst doorverwezen.

Bij wie kan ik terecht voor meer informatie over de werking van de risicobeperkende gebruiksruimte?

Bij vzw Transit.

Bij wie kan ik terecht voor meer informatie over het zorgtraject?

Bij Project Lama.